ფრენშაიზინგის ხელშეკრულება თანამედროვე ბიზნესში

ფრენშაიზინგის ხელშეკრულება თანამედროვე ბიზნეს პრაქტიკაში ერთ-ერთ ყველაზე აქტუალურ სამართლებრივ გარიგებად ითვლება.

მისი არსი მდგომარეობს იმაში, რომ ფრენშაიზის გამცემი უფლებას აძლევს ფრენშაიზის მიმღებს გამოიყენოს თავისი ბრენდი, სავაჭრო ნიშანი, ბიზნესმოდელი და know-how (პრაქტიკული ცოდნა, უნარები და გამოცდილება, რომელიც საჭიროა რაიმეს კარგად გასაკეთებლად, ტექნიკურ ან პროფესიულ კონტექსტში), განსაზღვრული პირობებითა და საფასურის სანაცვლოდ.

ფრენშაიზინგის მაგალითი

ფრენშაიზინგის პრაქტიკული მაგალითის სახით შეიძლება მოვიყვანოთ კომპანია McDonald’s, რომელიც ერთ-ერთი წარმატებული საერთაშორისო ბრენდია და საქართველოში სწორედ ფრენშაიზინგის ხელშეკრულების საფუძველზე ფუნქციონირებს.

ფრენშაიზინგის სარგებელი მხარეებისთვის

ფრენშაიზინგი წარმოადგენს ორმხრივ სამართლებრივ ურთიერთობას, რომელიც ეფუძნება მხარეთა შეთანხმებას.

• ფრენშაიზის გამცემი (ბრენდის პირვანდელი მფლობელი) ანიჭებს უფლებას გამოიყენოს მისი სავაჭრო ნიშანი, ბრენდი და ბიზნესმოდელი ადგილობრივ ბაზარზე.

• ფრენშაიზის მიმღები იღებს შესაძლებლობას იმოქმედოს სტანდარტების დაცვით, რაც უზრუნველყოფს ბიზნესის ეფექტიანობას და ბრენდის პრესტიჟს.

 ორივე მხარე სარგებელს იღებს:

• ბრენდის მფლობელი აფართოებს გავლენას და იღებს ფინანსურ სარგებელს;

• მიმღები სარგებლობს უკვე დამკვიდრებული სისტემით, ცოდნითა და გამოცდილებით, რაც ამცირებს რისკებს.

ფრენშაიზინგი საქართველოში

ბოლო წლებში ფრენშაიზინგის ხელშეკრულება პოპულარულია არა მხოლოდ საერთაშორისო, არამედ ეროვნულ დონეზეც.

საქართველოში ფრენშაიზინგით ფუნქციონირებს ცნობილი კომპანიები, როგორიცაა:
Coca-Cola, McDonald’s, Wendy’s, Dunkin’ Donuts და სხვა.

ეს ნათლად აჩვენებს ფრენშაიზინგის არსს: გლობალური ბრენდები ადგილობრივ ბაზარზე შემოდიან სტანდარტიზებული წესებით.

ფრენშაიზინგის სირთულეები

ერთი შეხედვით ურთიერთობა მარტივია:

• გამცემი გადასცემს გამოცდილებასა და სახელის გამოყენების უფლებას,

• მიმღები იხდის საწყის შენატანს და პერიოდულ გადასახადებს (როიალტი).

მაგრამ რეალურად:

• ფრენშაიზინგის ხელშეკრულება გრძელვადიანი და რთული სტრუქტურის მქონეა.

• ხშირად ხდება დავის საგანი, რადგან კონტრაქტის პირობები შესაძლოა არასწორად იყოს ფორმულირებული ან რომელიმე მხარემ დაარღვიოს ისინი.

ამიტომ ფრენშაიზინგის ხელშეკრულება მოითხოვს ყველა არსებითი პირობის მკაფიო და დეტალურ განსაზღვრას.

ფრენშაიზინგის ხელშეკრულების პრობლემების პრევენცია

პრაქტიკაში პრობლემების თავიდან ასაცილებლად აუცილებელია:

1. იურიდიული კონსულტაცია – ნებისმიერი ხელშეკრულების დადებამდე იურისტთან საუბარი, რათა განიმარტოს პირობები და შესაძლო რისკები.

2. უფლებებისა და ვალდებულებების ზუსტი ჩამოწერა – უნდა განისაზღვროს, იღებს თუ არა მიმღები მხოლოდ ბრენდის გამოყენების უფლებას, თუ სრულ სისტემას.

3. ფინანსური პირობები – დეტალურად უნდა ჩაიწეროს საწყისი შენატანი, პერიოდული გადასახადები, ვადები და გადახდის ფორმები.

4. ვადის განსაზღვრა – აუცილებელია ჩაიწეროს, რამდენ ხანს იმოქმედებს ხელშეკრულება და რა პირობებით შეიძლება გაგრძელება ან შეწყვეტა.

5. დაცვის მექანიზმები – ხელშეკრულებაში უნდა აისახოს:

   • სანქციები დარღვევის შემთხვევაში;

   • ბრენდის დაცვის ვალდებულებები;

   • ინფორმაციის კონფიდენციალურობის დაცვა;

   • კონკურენციის შეზღუდვის პირობები.

ფრენშაიზინგი ერთის მხრივ წარმოადგენს ძლიერ ბიზნეს-ხელშეკრულებას, რომელიც ეროვნულ და საერთაშორისო დონეზე სარგებელს აძლევს ორივე მხარეს, ხოლო მეორეს მხრივ არის რთული და კომპლექსური სტრუქტურის მქონე შეთანხმება.

სწორედ ამიტომ აუცილებელია:

• არსებითი პირობების მკაფიოდ განსაზღვრა

• იურიდიული კონსულტაცია

 

ავტორი: გაბრიელ ვასაძე